ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΕΤΕΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ

Α. Σαφής σκοπός: Να εκφράζει με ακρίβεια την κύρια ιδέα της παραγράφου

Β. Ενότητα: Απαιτεί την ομοιογένεια των νοημάτων της παραγράφου. Πρέπει, λοιπόν, το περιεχόμενο όλων των προτάσεων να συνδέεται άμεσα και πειστικά με την θέση της Θεματικής Περιόδου. Λεπτομέρειες άσχετες με την κύρια ιδέα της παραγράφου προκαλούν πρόβλημα ενότητας.

Γ. Αλληλουχία: Εξασφαλίζεται όταν οι σκέψεις μας παρατίθενται σε λογική και φυσική σειρά και δείχνουν καθαρά τη σχέση που υπάρχει μεταξύ τους. Απαιτείται λοιπόν ιεράρχηση και κατάταξη των σκέψεων σύμφωνα με κάποιους αποδεκτούς άξονες. Τέτοιοι άξονες είναι: ο χρόνος, ο χώρος, η οπτική γωνία από την οποία εξετάζουμε τη θέση της θεματικής περιόδου. (συνήθως κινούμαστε από το πλησιέστερο προς το απομακρυσμένο, από το οικείο στο άγνωστο), η κίνηση από το σημαντικό στο ασήμαντο ή το αντίστροφο, από το σύνολο στα μέρη ή το αντίστροφο κλπ

Δ. Συνοχή: Την πετυχαίνουμε όταν με τα κατάλληλα εκφραστικά μέσα (χρήση διαρθρωτικών λέξεων και φράσεων, επανάληψη λέξης ή φράσης, αντικατάσταση μιας λέξης με αντωνυμία ή με άλλη συνώνυμη …) μεταβαίνουμε φυσικά και λογικά από τη μια λέξη - πρόταση - περίοδο στην άλλη.

Ε. Πληρότητα: Όταν το υλικό των Λεπτομερειών αναπτύσσει επαρκώς τη θεματική περίοδο

Δεν εξαρτάται από το μέγεθος της παραγράφου, αν και δυο- τρεις προτάσεις δεν επαρκούν. Είναι, λοιπόν, ποιοτικά και όχι ποσοτικά τα κριτήρια για την πληρότητα μιας παραγράφου. Γενικά, πρέπει να εξετάζουμε όλες τις πτυχές της θεματικής περιόδου με όσο πιο πλούσια επιχειρήματα, αποφεύγοντας, βέβαια τις επαναλήψεις.

παράδειγμα:

"Eίναι, βέβαια, επιβεβλημένη η οικονομική, πολιτική, νομική εξίσωση των δύο φύλων. Εξίσου επιβεβλημένη, όμως, είναι και η αλλαγή αντιλήψεων. Ούτε τα συμπλέγματα ανωτερότητας ή κατωτερότητας, ούτε ο "εξαντρισμός" της γυναίκας, ούτε, βέβαια, η σύγκρουση των δύο φύλων που αναζητά νικητή και νικημένο έχουν θέση στη σημερινή κοινωνία."

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Εντοπίστε το πρόβλημα της αλληλουχίας στην παράγραφο που ακολουθεί.

Οι δυο λέξεις «διασκέδαση» και «ψυχαγωγία» δεν έχουν ούτε την ίδια ετυμολογική προέλευση ούτε το ίδιο εννοιολογικό περιεχόμενο. Η πρώτη προέρχεται από το ρήμα διασκεδάζω, και αυτό από το αρχαίο σκεδάννυμι, που σημαίνει διασκορπίζω, στην περίπτωση μας διασκορπίζω τις σκέψεις μου, τις έγνοιες της ζωής, τις αφήνω κατά μέρος, τις εξαφανίζω για ένα διάστημα, δεν τις σκέφτομαι. Γι’ αυτό ο σύγχρονος άνθρωπος υπεραπασχολείται. Η δεύτερη λέξη, σύνθετη από τις λέξεις άγω και ψυχή, σημαίνει ότι για ένα διάστημα οδηγώ την ψυχή μου σε κάτι άλλο, σε μια ευχαρίστηση, καλύτερη απ' ό,τι είναι συνήθως στις ώρες της βιοποριστικής εργασίας μου.

2. Εντοπίστε το πρόβλημα της ενότητας στην παράγραφο που ακολουθεί.

Η σημασία της ισότητας των δύο φύλων είναι μεγάλη. Διευρύνει τη δημοκρατία και κάνει πράξη τα ανθρώπινα δικαιώματα για όλους τους ανθρώπους και όχι επιλεκτικά για μια ομάδα πληθυσμού. Οι πολίτες αντιμετωπίζονται ισότιμα, παύουν οι διακρίσεις και πραγματώνεται η αξιοκρατία. Διαμορφώνεται ένας νέος πολιτισμός, αφού οι άνδρες συνειδητοποιούν τη γυναικεία παρουσία και προσφορά και απεμπλέκονται από ξεπερασμένα πρότυπα καταπιεστικής μορφής. Οι γυναίκες συχνά υποβαθμίζουν τον εαυτό τους τονίζοντας τη θηλυκότητά τους και προβάλλοντας την εικόνα της ελκυστικής κοπέλας, της

οποίας τα σωματικά προσόντα αποδεικνύονται πανίσχυρα. Αυτό πρέπει να αλλάξει.

3. Εντοπίστε το πρόβλημα της πληρότητας στην παράγραφο που ακολουθεί.

Η ανάγνωση λογοτεχνικών βιβλίων συμβάλλει στην πολύπλευρη καλλιέργεια. Πράγματι, το ποιοτικό βιβλίο καλλιεργεί πνευματικά τον αναγνώστη, αφού τον ενημερώνει και τον πληροφορεί για θέματα του παρελθόντος αλλά και του παρόντος. Παράλληλα τον , προβληματίζει, δημιουργώντας σκέψεις, ερωτήματα, ανησυχίες. Έτσι καταπολεμά την άγνοια, αλλά και το δογματισμό.

4. Εντοπίστε το πρόβλημα της ασάφειας στη Θ.Π. στην παράγραφο που ακολουθεί και αποκαταστήστε τη σαφήνεια

Είναι μεγάλη η δύναμη της τηλεόρασης. Η “μαγική” δύναμη της εικόνας καθήλωσε τους ανθρώπους. Όλοι, ανεξάρτητα από το μορφωτικό τους επίπεδο, χωρίς απαιτήσεις ιδιαίτερης γλωσσικής παιδείας, απολαμβάνουν θεάματα, βλέπουν την πραγματικότητα άμεσα και παραστατικά. Το βιβλίο θέλει κόπο, φαντασία, προβληματισμό για να μελετηθεί και να αποδώσει η ανάγνωσή του καρπούς. Η τηλεόραση χρειάζεται τις πιο πολλές φορές ράθυμη διάθεση προκειμένου να είναι πιο “αποδοτική” στον παθητικό θεατή της.

5. Εντοπίστε το πρόβλημα της συνοχής στην παράγραφο που ακολουθεί και επιλύστε το.

Η σημασία της ισότητας των δύο φύλων είναι μεγάλη. Διευρύνει τη δημοκρατία και κάνει πράξη τα ανθρώπινα δικαιώματα για όλους τους ανθρώπους και όχι επιλεκτικά για μια ομάδα πληθυσμού. Οι πολίτες αντιμετωπίζονται ισότιμα, παύουν οι διακρίσεις και πραγματώνεται η αξιοκρατία. Διαμορφώνεται ένας νέος πολιτισμός, αφού οι άνδρες συνειδητοποιούν τη γυναικεία παρουσία και προσφορά και απεμπλέκονται από ξεπερασμένα πρότυπα καταπιεστικής μορφής. Πολλές γυναίκες διαπρέπουν σε πολλούς τομείς και βοηθούν αποφασιστικά να αλλάξει ο τρόπος θέασης ορισμένων κοινωνικών και διεθνών προβλημάτων.