ΕΠΙΣΤΗΜΗ - ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

ΕΠΙΣΤΗΜΗ - ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

Ορισμοί εννοιών

• Επιστήμη : Το σύνολο των συστηματικών και επαληθεύσιμων γνώσεων , καθώς και η έρευνα αυστηρώς καθορισμένων πεδίων του επιστητού με ορθολογικές μεθόδους ( πείραμα , υπόθεση , παρατήρηση ) . Η παρατήρηση των φυσικών φαινομένων , ο προσδιορισμός των μεταξύ τους σχέσεων και τελικά η διατύπωση των νόμων που τα διέπουν αποτελεί κύριο στόχο της επιστημονικής έρευνας .
• Δεοντολογία : Σύνολο κανόνων που ρυθμίζουν τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να φέρεται κανείς , ιδίως τη συμπεριφορά και τις επιτρεπόμενες μεθόδους κατή την άσκηση των επαγγελματικών του καθηκόντων
• Τεχνολογία : Ο τομέας της γνώσης που ασχολείται με την εφαρμοσμένη επιστήμη , τις εφευρέσεις , την ανάπτυξη και πρακτική αξιοποίηση επιστημονικών γνώσεων και μεθόδων , κυρίως στους χώρους της  μηχανικής , της βιομηχανίας . Το σύνολο των επιτευγμάτων που προκύπτουν μέσω της εφαρμογής επιστημονικών ή τεχνικών γνώσεων για πρακτικούς σκοπούς
• Ηθική : Κλάδος της φιλοσοφίας που πραγματεύεται τις αξιολογικές κρίσεις με θέμα τη διάκριση του αγαθού από το κακό και επιδιώκει τη διάκριση του καλού από το κακό , το επιτρεπτό από το απαγορευμένο .
• Εξειδίκευση : Ο αναγκαίος περιορισμός και η ενασχόληση της επιστημονικής έρευνας και της τεχνικής με έναν μόνο τομέα του αντίστοιχου κλάδου του επιστητού .

Διαίρεση των επιστημών

• Θεωρητικές – ανθρωπιστικές επιστήμες : μελετούν τον άνθρωπο και τα κοινωνικά φαινόμενα
• Θετικές – φυσικές επιστήμες : ερευνούν τη φύση και τη νομοτέλεια που τη διέπει

Σχέση επιστήμης και τεχνολογίας

• Η επιστήμη με τις θεωρητικές της γνώσεις δίνει τη δυνατότητα εφαρμογής τους στην τεχνολογία ενώ η τεχνολογία με τα επιτεύγματά της διευκολύνει την επιστήμη να μελετήσει τα φαινόμενα και να προβεί σε νέες ανακαλύψεις . Υπάρχει δηλαδή ανάμεσά τους η σχέση θεωρίας – πράξης , μια σχέση αμφίδρομη .

Στόχοι της επιστημονικής έρευνας

• Η ανακάλυψη της αντικειμενικής αλήθειας
• Η ικανοποίηση της έμφυτης ανθρώπινης περιέργειας
• Ο έλεγχος και η αξιοποίηση της φύσης
• Η υλικοπνευματική και ηθική πρόοδος του ανθρώπου
• Η βελτίωση της ανθρώπινης κοινωνίας 

Θετικά αποτελέσματα της επιστήμης – τεχνολογίας

• Αύξηση των γνώσεων , προσέγγιση της αλήθειας , απαλλαγή από προκαταλήψεις και δεισιδαιμονίες > διεύρυνση των πνευματικών οριζόντων , ηθικοποίηση του ανθρώπου . « Η γέννηση της επιστήμης υπήρξε ο θάνατος της δεισιδαιμονίας » , Άλντους Χάξλεϋ
• Ανακάλυψη νέων διαγνωστικών και θεραπευτικών μεθόδων > καταπολέμηση ασθενειών , βελτίωση της ποιότητας ζωής
• Εισαγωγή της μηχανής στην παραγωγή , > αύξηση της παραγωγικότητας , μείωση του μόχθου , εξειδίκευση , καλύτερη οργάνωση με τη χρήση των Η/Υ > ποιοτική βελτίωση των προϊόντων
• Αύξηση του ελεύθερου χρόνου , νέοι τρόποι ψυχαγωγίας
• Εξέλιξη των κοινωνικών επιστημών , βελτίωση της λειτουργίας των θεσμών , ανανέωση των νόμων , εξασφάλιση κοινωνικής ευρυθμίας
• Εξέλιξη των μέσων μεταφοράς – συγκοινωνίας > μείωση των αποστάσεων / αξιοποίηση των φυσικών πόρων > κάλυψη των αναγκών των ανθρώπων , άνοδος του βιοτικού επιπέδου
• Εξέλιξη των ΜΜΕ , έγκυρη και έγκαιρη ενημέρωση > επικοινωνία λαών , διαμόρφωση ολοκληρωμένης   εικόνας , διεύρυνση διαλόγου , καλή λειτουργία της δημοκρατίας
• Επικοινωνία λαών > ειρήνη , κοσμοπολιτισμός , ανταλλαγή πολιτιστικών στοιχείων , νέα καλλιτεχνικά   ρεύματα , διεθνής συνεργασία

Κακή χρήση της επιστήμης σήμερα

• Εμπορευματοποίηση της επιστήμης = επιστημονικά επιτεύγματα που πωλούνται σε αστρονομικές τιμές μόνο στους προνομιούχους , τεχνογνωσία η οποία θεωρείται ιδιοκτησία των ισχυρών , διαφημιστικές τεχνικές που στοχεύουν στην αύξηση των κερδών των επιχειρήσεων  
• Ιδεολογική χειραγώγηση της επιστήμης = στράτευση του επιστήμονα στην υπηρεσία εθνικών , πολιτικών , θρησκευτικών σκοπιμοτήτων
• Η επιστήμη για την επιστήμη = τα επιτεύγματα της επιστήμης θεωρούνται ηθικά , κοινωνικά , πολιτικά ουδέτερα > επιδιώκεται η προσωπική δόξα , η επιστημονική εξέλιξη χωρίς γνώμονα το καλό της ανθρωπότητας με μοναδικό στόχο την προώθηση της γνώσης

Αρνητικά αποτελέσματα

• Παραπληροφόρηση , προπαγάνδα , υπερπληροφόρηση , μαζοποίηση , λαϊκισμός , τυφλός κομματισμός μέσω του ελέγχου των ΜΜΕ
• Προσκόλληση στη ειδίκευση και πνευματική μονομέρεια
• Χρησιμοθηρική αντίληψη για τη ζωή , ωφελιμιστικό πνεύμα από την προσήλωση στη στείρα τεχνοκρατική αντίληψη .
• Προοδοπληξία > απαξίωση υψηλών αξιών του παρελθόντος , π.χ. γλώσσα , παράδοση
• Στείρος ανταγωνισμός για το ποιος θα προσεταιριστεί τα επιτεύγματα της επιστήμης
• Μηχανοποίηση του ανθρώπου , εκβιομηχάνιση του τρόπου ζωής , συμπεριφοράς του , ψυχαγωγίας
• Πολιτιστική διείσδυση και επεκτατισμός των αναπτυγμένων χωρών που ελέγχουν την επιστήμη >                ξενομανία , απώλεια εθνικής ταυτότητας
• Απομύζηση φυσικών πόρων , οικολογική καταστροφή
• Τρομακτικοί εξοπλισμοί > απειλή κατά της ύπαρξης του πλανήτη .

Η ευθύνη του επιστήμονα

• Ήθος , συναίσθηση της ευθύνης απέναντι στον άνθρωπο
• Ειδική γνώση σε συνδυασμό με τη γενική καλλιέργεια
• Δεκτικότητα σε νέες ιδέες
• Στόχος του η δια βίου παιδεία , αποφυγή της αλαζονείας του παντογνώστη
• Προώθηση της πνευματικής , κοινωνικοπολιτικής , οικονομικής και πολιτιστικής εξέλιξης και προφύλαξή της κοινωνίας από διαβρωτικά – αλλοτριωτικά ρεύματα
• Αποφυγή του δόγματος « η επιστήμη για την επιστήμη » , στράτευση στο καλό του ανθρώπου
• Αποβολή κερδοσκοπίας , συναίσθηση ότι εκτελεί λειτούργημα
• Απαλλαγή από πολιτικές και κομματικές σκοπιμότητες , προβάλλοντας το ηθικό του ανάστημα απέναντι σε απόπειρες χειραγώγησής του .
• Υπηρέτηση της ειρήνης και όχι του πολέμου .
• Έλεγχος της ορθότητας της γνώσης πριν την εκλαΐκευσή της .
• Ενημέρωση του κοινού για τους κινδύνους που εγκυμονεί η κακή χρήση ορισμένων επιστημονικών επιτευγμάτων
• Προσανατολισμός του κοινού και της πολιτικής ηγεσίας προς τη θετική χρήση των επιτευγμάτων .
• Εφαρμογή της επιστημονικής δεοντολογίας , διαχωρισμός των θεμιτών και αθέμιτων μέσων , αντίσταση στη χρήση του ανθρώπου ως πειραματόζωου , συναίσθηση της ευθύνης για τη χρήση των επιτευγμάτων του
• Αποφυγή του διαχωρισμού της επιστήμης σε θεωρητική γνώση και σε εφαρμογή

Η ευθύνη των άλλων φορέων

• Οι ηγεσίες έχουν το ύψιστο χρέος να περιορίσουν τους άγονους ανταγωνισμούς , θέτοντας το οικουμενικό πάνω από το στενά εννοούμενο εθνικό συμφέρον .
• Χρηματοδότηση ερευνών που υπηρετούν την ειρήνη και όχι πολεμοχαρείς σκοπιμότητες
• Προστασία των πολιτών από τις παρενέργειες – επιπτώσεις των επιστημονικών επιτευγμάτων
• Νομικός έλεγχος των επιστημόνων για να αποφευχθούν οι αυθαιρεσίες
• Περιορισμός των επεκτατικών βλέψεων των ηγετών
• Εκπαίδευση , οικογένεια και άλλοι φορείς διαπαιδαγώγησης
• Απομάκρυνση του σχολείου από τα τεχνοκρατικά και μόνο πλαίσια , παροχή γενικής μόρφωσης και ανθρωπιστικής παιδείας στους εκκολαπτόμενους επιστήμονες > απόκτηση απαραίτητου ήθους και ευθύνης
• Προβολή ανθρωπιστικού ιδεώδους από την οικογένεια , γαλούχηση των παιδιών με υψηλές αξίες και ιδανικά
• Προβολή των καταστροφικών επιπτώσεων από τη χρήση επιστημονικών επιτευγμάτων από τα ΜΜΕ , δημοσιοποίηση ονομάτων των επιστημόνων , διαρκής ενημέρωση του λαού για τα αποτελέσματα της κακής χρήσης της επιστημονικής γνώσης 

Ευθύνη του ατόμου

• Διαρκής εγρήγορση , ανάληψη πρωταγωνιστικού ρόλου στο κοινωνικό γίγνεσθαι , αποβολή παθητικότητας και του ωχαδερφισμού > ιδεαλιστές , κινητικοί ,. ενημερωμένοι πολίτες > απαίτηση για στράτευση της επιστήμης στη διασφάλιση της παγκόσμιας ειρήνης και στο καλό της ανθρωπότητας