ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

Κριτήριο Αξιολόγησης

Η αλλοτριωτική παρουσία της μηχανής

1 . Πολύ γοργά , η μηχανή απέβαλλε τον υπηρετικό χαρακτήρα της του περασμένου αιώνα – χαρακτήρα που προκαλούσε χαρά και θάμβος στον απελευθερωμένο εξαιτίας της άνθρωπο , - και στον 20^ο αιώνα αποκάλυψε , στο κορύφωμα του βιομηχανικού πολιτισμού , ένα νέο , τυραννικά αυταρχικό και απαιτητικό χαρακτήρα , που ίσως είναι και ο πραγματικό της : απαιτεί από τον άνθρωπο ριζικές δομικές αλλαγές στην ύπαρξή του και μεταβολές ουσιώδεις στον τρόπο της συμπεριφοράς του . Απαιτεί , και το κατόρθωσε , να χάσει ο άνθρωπος την παραδοσιακή του αυτοτέλεια και να προβαίνει στις ίδιες χειρονομίες , στις αυτές σκέψεις , στους ίδιους χρόνους εργασίας και σχόλης και να αλλάξει ριζικά τους στόχους του βίου του που έπαψαν να ανήκουν στο σχέδιο του ανθρώπου ως ανθρώπου . Δηλαδή : απαίτησε , και το κατόρθωσε , να μηχανοποιηθεί ο εφευρέτης της άνθρωπος , να υποταγεί ο πλάστης στο πλάσμα , ο δημιουργός στο δημιούργημα .

2 . Έτσι η μηχανή , από υπάκουος υπηρέτης , μεταμορφώθηκε σε απαιτητικό κύριο του ανθρώπου που δεν του προκαλεί πλέον χαρά αλλά ένα οξύ αίσθημα έλλειψης , ανάγκης , και « τρόμου » . Υποβάλλοντας τον αυτοματισμό στην ανθρώπινη πράξη και συμπεριφορά , οδηγεί στην καταστροφή της ανθρώπινης αυθορμησίας του ατόμου , στην αλλοίωση / αλλοτρίωση της ταυτότητάς του . Γιατί η μηχανή αφομοιώνει ένστικτα και ρυθμούς , - μιμείται και αφομοιώνει - , που από καταβολής ανήκαν στον άνθρωπο , και στο σώμα και στο νου του , στην πλήρη οργανική του ενότητα . Αλλοιώνει το παρόν αλλά και το αντίκρισμα , και την ερμηνεία του παρελθόντος . Γιατί παρωθεί τον άνθρωπο να υποτιμά , αν όχι να καταφρονεί , τις παραδοσιακές τους αξίες , να αναγκάζεται να αναπλάσει τις μορφές του κοινωνικού του βίου και , - εισχωρώντας και κατακτώντας τελικά τη σκέψη του , το εσωτερικό του πρόσωπο - , να αφαιρεί την ιερή σημασία κεφαλαιωδών γεγονότων του υπάρχειν : της γέννησης , του έρωτα , του θανάτου . Ο αυτοματισμός της μηχανής μεταγγίζεται στην κοινωνία των φύλων και η μύχια λειτουργικότητα του ανθρώπου μηχανοποιείται ραγδαία , ενώ συρρικνώνονται η ηθική του ανησυχία και τα μεταφυσικά του διερωτήματα …

3 . Γιατί η Μηχανή έχει τους νόμους της : τον αυτοματισμό , την ομοιογένεια της συμπεριφοράς , το μονοδιάστατο στόχο λειτουργίας , τον καθορισμένο αυστηρό χρόνο απόδοσης , το όμοιο πάντοτε αποτέλεσμα μέσα σε άτεγκτη επαναληπτικότητα . Επομένως , την αυτή πυκνότητα χρόνου , όχι την ποικίλη πυκνότητα του ανθρώπινου χρόνου . Για να συμβιώσει με τον άνθρωπο , έπρεπε να υπάρξει ένα σχήμα σχέσεων . Τον περασμένο αιώνα , η Μηχανή είχε υποταγεί στον εφευρέτη της , τώρα ο εφευρέτης έχει υποταγεί στη Μηχανή

4 . Αυτό δεν σημαίνει μόνο λειτουργική υποταγή . Σημαίνει ομοίωση του ανθρώπου με την Μηχανή : στον ψυχρό ωφελιμιστικό υπολογισμό που αποβλέπει κυνικά στο ευνοϊκό αποτέλεσμα . Και το αποτέλεσμα πρέπει να είναι εμπράγματο , εγκόσμιο και ν’ αφορά στην οριζοντιότητα του ανθρώπου , στην υλική εξαργύρωση της ζωής του στον κόσμο .

5 . Όλα αυτά σημαίνουν πως ανέκυψε και ισχύει μια τρομακτική απειλή κατά της μνήμης , κατά του παρελθόντος του ανθρώπου , ανασκευή και σε πολλά ακύρωσή του , αλλά και άμεση απειλή της νοητικής και ηθικής του ισορροπίας . Γιατί η Μηχανή βρίσκεται μακριά από τη συνείδηση , επιδιώκει να υπερπηδήσει το φράγμα που εκείνη υψώνει και να περάσει πέρα από τη συνείδηση . Είναι κάποια από τις κρυμμένες δυνατότητες της Υψηλής Τεχνολογίας σήμερα . Και τούτο θα σημαίνει την καταστροφή του ανθρώπου ως ανθρώπου . Άδικα δε βοήθησε η Μηχανή « αποτελεσματικά » στη διεξαγωγή των δύο Παγκοσμίων Πολέμων του αιώνα μας …

6 . Ο βηματισμός της Μηχανής μέσα σε λίγες δεκαετίες υπήρξε εντυπωσιακός : από το εργοστάσιο στους αγρούς , στα πεδία των μαχών , στο δρόμο , στα γραφεία , στο ίδιο το σπίτι τελικά . Και τώρα , στόχος η κατάκτηση του εσωτερικού ανθρώπου , να κυριαρχήσει το πράγμα μέσα στο πρόσωπο , το αντικείμενο στο υποκείμενο , ο υπηρέτης στον αφέντη . Αυτή είναι η εκπραγμάτωση του ανθρώπου , η ριζική ανατροπή του βίου του μέσα σ’ έναν οργανωμένο από τη μηχανή κόσμο , που δεν είναι βέβαια ο κόσμος του Θεού . Δεν απομένει παρά να επιλέξει « ανάμεσα στη συλλογική αυτοκτονία ή στην ευφυή χρησιμοποίηση των επιστημονικών κατακτήσεων » ( Camus )

7 . Αν λοιπόν η Μηχανή είναι το « όργανο πρόνοιας » του σύγχρονου πνευματικού μηδενισμού , τότε , επόμενο ν’ απειλεί την ίδια την ψυχή , τον ζωοφόρο πυρήνα του ανθρώπου και από την κάμψη , εξάρθρωση , εκμηδένιση , νέκρωση των ψυχών να ανακύπτει , με την πρωταγωνιστική πλέον συμπαράσταση της Μηχανής , η απάνθρωπη αυτή , ηδονολατρική κοινωνία των ανέσεων και των διασκεδάσεων , η μαζική καταναλωτική κοινωνία .

Γκάντι

Ερωτήσεις

1 . Πυκνώστε το κείμενο σε 120 – 130 λέξεις .

2 . « Τον περασμένο αιώνα η Μηχανή είχε υποταγεί στον εφευρέτη της . Τώρα ο εφευρέτης έχει υποταγεί στη Μηχανή » . σχολιάστε σε μία παράγραφο την άποψη αυτή , αναπτύσσοντάς την με επαγωγικό τρόπο .

3 . Πως επιτυγχάνεται η συνοχή μεταξύ των περιόδων της 1^ης παραγράφου και πως μεταξύ των πέντε πρώτων παραγράφων του κειμένου ;

4 . Στην 3^η παράγραφο ο συγγραφέας αναπτύσσει ένα συλλογισμό . Χαρακτηρίστε τον κατά τη μορφή και κατά το είδος .

5 .  Ποιους τρόπους και ποια μέσα πειθούς χρησιμοποιεί ο συγγραφέας στο κείμενο ;

6 . Να σχολιάσετε την επιλογή του συγγραφέα να γράψει τη λέξη « Μηχανή » με το πρώτο γράμμα κεφαλαίο .

7 . Ποια είναι η συλλογιστική πορεία και ποιοι οι τρόποι ανάπτυξης της 2^ης παραγράφου ;

Παραγωγή Λόγου

« Όλα αυτά σημαίνουν πως ανέκυψε και ισχύει μια τρομακτική απειλή κατά της μνήμης , κατά του παρελθόντος του ανθρώπου , ανασκευή και σε πολλά ακύρωσή του , αλλά και άμεση απειλή της νοητικής και ηθικής του ισορροπίας . Γιατί η Μηχανή βρίσκεται μακριά από τη συνείδηση , επιδιώκει να υπερπηδήσει το φράγμα που εκείνη υψώνει και να περάσει πέρα από τη συνείδηση . Είναι κάποια από τις κρυμμένες δυνατότητες της Υψηλής Τεχνολογίας σήμερα . Και τούτο θα σημαίνει την καταστροφή του ανθρώπου ως ανθρώπου . Άδικα δε βοήθησε η Μηχανή « αποτελεσματικά » στη διεξαγωγή των δύο Παγκοσμίων Πολέμων του αιώνα μας … «

Με αφορμή το παραπάνω απόσπασμα να γράψετε ένα αποδεικτικό δοκίμιο στο οποίο θα αναφέρεστε στις αρνητικές συνέπειες της τεχνολογίας και θα προτείνετε τρόπους αντιμετώπισής τους .