ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

2ο Κριτήριο Αξιολόγησης

ΤΑΞΙΔΙΩΤΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΤΕΣ

Τι σας έρχεται στο μυαλό όταν ακούτε τη λέξη τουρίστας; Προφανώς σανδάλια, καπέλο και φωτογραφική μηχανή. Ο τουρίστας είναι ένας από τους βασικούς ανθρώπινους ρόλους που δεν έχει αλλάξει με την πάροδο των χρόνων. Η τουριστική αγωγή επιβάλλει συλλογικότητα, συντηρητισμό και μεγαλοθυμία. Ο τουριστικός εξοπλισμός απαιτεί βερμούδες, απόχες και κουβαδάκια . Αν κάτι εξελίσσεται και αλλάζει είναι η τεχνολογία των αντικειμένων που σέρνει πίσω του ο παραθεριστής. Βίντεο τελευταίας τεχνολογίας. Σακίδια από υλικό φιλικό προς το περιβάλλον. Μηχανές υποβρύχιας φωτογραφίας.

Τουρίστας, σύμφωνα με την πείρα μας, ονομάζεται όποιος λύνει τη γραβάτα του και αρχίζει να κυκλοφορεί με το φανελάκι. Όποιος δέχεται να συμμετέχει σ’ ένα γκρουπ που κινείται υπό την καθοδήγηση του ξεναγού. Όποιος ακολουθεί τις οδηγίες των τουριστικών οδηγών και επισκέπτεται τα καταστήματα με τα φολκλορικά είδη. Στο συλλογικό υποσυνείδητο τουρίστας είναι εκείνος που αγοράζει παπύρους στην Αίγυπτο, υφάσματα στο Λονδίνο και παπούτσια στη Ρώμη.

Με άλλα λόγια, ο τουρίστας, όπως τον ξέρουμε κι όπως τον βλέπουμε να εμφανίζεται μπροστά μας στις παραλίες, στα βουνά, στους Δελφούς, στην Ύδρα, στην Ακρόπολη, ανήκει σε ένα υπερεθνικό είδος ψυχαγωγούμενου ανθρώπου που κάνει βασικές παραχωρήσεις στα γούστα του, ή μάλλον ξεχνάει τα γούστα του, την αισθητική του, τις ανάγκες του για να προσαρμοστεί, σαν δημοκρατικός και καλόβολος που είναι, στους θεσμούς του τουρισμού, στο ωρολόγιο πρόγραμμα των τουριστικών εκδρομών, στη φωτογράφηση της «ωραίας θέας» και στη μόδα των ρούχων της παραλίας. Έτσι , βλέπουμε ανθρώπους με διαφορετικές προσωπικότητες να κυκλοφορούν σαν κινητές διαφημίσεις με τα καπελάκια του τουριστικού γραφείου, να στέκονται και να ξεκινούν όλοι μαζί, να θαυμάζουν με πειθαρχία αυτό που πρέπει να θαυμάσουν και να προσπερνούν τα μέρη στα οποία δεν σταθμεύει το πούλμαν.

Ενήλικες, εργαζόμενοι, με χρήματα στη τσέπη τους, απόψεις και παρελθόν, οι άνθρωποι που κάνουν μαζικό τουρισμό ή υιοθετούν τις μαζικές συμπεριφορές του καλοκαιριού, μοιάζουν με τα παιδιά του σχολείου που μαζεύονται γύρω από το δάσκαλο και στοιχίζονται για να περάσουν το δρόμο. Θέλουν κάποιος άλλος να νοιαστεί γι’ αυτούς, να τους πάρει από το χέρι, να τους δείξει τα αξιοθέατα και ύστερα, βάσει προγράμματος, να τους πάει για φαΐ και ύπνο.

Έτσι έχει επικρατήσει η άποψη πως ο τουρίστας είναι ένας καλόβολος άνθρωπος που δεν προσβάλλεται εύκολα και δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις. Ταξιδεύει ελεύθερα, προετοιμάζει συστηματικά τις αναμνήσεις του βγάζοντας εκατοντάδες φωτογραφίες μπροστά σε μνημεία και επελαύνει σε ιστορικούς χώρους, ακτές και καφενεία. Τα κριτικά πνεύματα υποστηρίζουν πως οι ιεροί χώροι χάνουν το μυστικισμό τους από την επέλαση των τουριστών, ότι ο ξένος που θέλει να συναντήσει ταξιδεύοντας το άγνωστο, το εξωτικό, το διαφορετικό καταλήγει τελικά να συναντήσει ακόμη περισσότερους τουρίστες και έναν τόπο μεταμορφωμένο από τις μαζικές προσδοκίες των άλλων.

Ταξιδιώτης, αντίθετα, είναι εκείνος που αρνείται πεισματικά να θεωρηθεί τουρίστας. Δεν ταξιδεύει για να φωτογραφήσει αλλά για να δει. Ούτε ζητά να του εξηγήσουν, προτιμά να μάθει. Γυρνώντας τον κόσμο ή περπατώντας σε μια παραλία δεν κοιτάει εκεί όπου του δείχνουν αλλά εκεί που θέλει να δει. Κι ακριβώς επειδή ζει, χαίρεται και σκέφτεται, οι άλλοι γύρω του δεν τον αντιμετωπίζουν σαν πηγή εκμετάλλευσης και πλουτισμού, αλλά σαν ένα ακόμη άνθρωπο που κινείται ανάμεσα στους υπόλοιπους.

Το πρώτο πράγμα που κάνει ένας ταξιδιώτης σε μια άγνωστη πόλη είναι να την περπατήσει, χωρίς συγκεκριμένα σχέδια, με πυξίδα τα πόδια και τα μάτια του. Ενώ ο τουρίστας μπαινοβγαίνει αγχωμένος στα μουσεία και τα πούλμαν. Από τις πόλεις και τις άγνωστες εξοχές συγκρατεί θολές εντυπώσεις. Ακόμη κι αν ταξιδεύει μόνος του δεν θα φάει ποτέ στη μικρή ταβέρνα με τα τρία τραπέζια, ούτε θα γνωρίσει τους σοφούς γέροντες των ελληνικών καφενείων. Θα ψάξει για ένα διεθνές εστιατόριο με ελληνο-αγγλικό μενού. Και θα διαλέξει ένα τουριστικό κέντρο διασκέδασης. Ουσιαστικά, δηλαδή, θα ταξιδέψει μόνο όσο χρειάζεται για να μην απαρνηθεί τον εαυτό του. Σπανίως θα χαθεί στα στενά της Βενετίας. Θα προτιμήσει να διασχίσει σημειωτόν την ασφαλέστερη και τουριστικότερη γέφυρα των Στεναγμών.

Η απόσταση και ο προορισμός, τα κύρια στοιχεία του ταξιδιού, γίνονται ένα ομοιογενές περίβλημα στην περίπτωση του τουρίστα. Στην πραγματικότητα δεν πηγαίνει πουθενά. Κάνει κύκλους γύρω από τον εαυτό του, γύρω από τη απόφασή του να διασφαλίσει ατάραχες και ασφαλείς διακοπές και στο τέλος να μείνει με την αίσθηση του ανικανοποίητου. Γιατί το ταξίδι, το κάθε ταξίδι προϋποθέτει την αποκόλληση από την πόλη μας, τη μετατόπιση από τον εαυτό μας, την προσαρμογή στις συνθήκες. Αλλιώς, καλύτερα να κάνουμε ταξίδια στο δωμάτιό μας.                 

                                  Αμάντα Μιχαλοπούλου, συγγραφέας- δημοσιογράφος

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Α. Να συντάξετε την περίληψη του κειμένου (130 λέξεις περίπου).

Β. 1. α. Να γράψετε ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις  μαυρισμένες λέξεις β.  Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις υπογραμμισμένες λέξεις. γ. «οι άλλοι γύρω του δεν τον αντιμετωπίζουν σαν πηγή εκμετάλλευσης και πλουτισμού, αλλά σαν ένα ακόμη άνθρωπο που κινείται ανάμεσα στους υπόλοιπους»: να γίνει η σύνταξη παθητική. Γιατί η συγγραφέας επέλεξε την ενεργητική σύνταξη;

2. α. Να σχολιάσετε το ύφος του κειμένου. β. Να βρείτε τέσσερα παραδείγματα μεταφορικής χρήσης της γλώσσας από το κείμενο.

3. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του τουρίστα και ποια του ταξιδιώτη σύμφωνα με το κείμενο; Να τα αναφέρετε σε μια παράγραφο 90 λέξεων με τη μέθοδο της σύγκρισης- αντίθεσης.

Γ. Πέρα από τα αναμφίβολα οφέλη της τουριστικής ανάπτυξης υπάρχει και η αρνητική διάσταση που κατά κύριο λόγο αφορά τον ίδιο τον τουρίστα και την περιοχή της αναψυχής του. Να αναπτύξετε τις σημαντικότερες, κατά τη γνώμη σας, πτυχές αυτής της διάστασης. Υποθέστε ότι αναπτύσσετε τον προβληματισμό σας (500- 600 λέξεις ) σε εκπομπή ενός ραδιοφωνικού σταθμού της περιοχής σας.