ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ

ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ

Ορισμοί

Είναι η κατ’ επίφαση λαϊκότητα , ό,τι προσπαθεί να μοιάσει στο λαϊκό , αλλά τελικά δεν το προσεγγίζει . Αποτελεί προσπάθεια εξαπάτησης του λαού , υποβάθμισης και χειραγώγησής του . Κύρια όπλα του είναι η κολακεία , η δήθεν ταύτιση του πολιτικού με το λαό και η υπεραπλούστευση των μηνυμάτων με στόχο της διαστρέβλωση της αλήθειας . 

Λαϊκότητα : Η αληθινή έκφραση του λαϊκού φρονήματος 

Παραδείγματα – Μορφές Λαϊκισμού 

• Πολιτική : δημαγωγία , κολακεία του λαού , προσωπολατρία , παροχολογία , πελατειακές σχέσεις , εκδουλεύσεις 
• Τέχνη : μαζική κουλτούρα , εμπορευματοποιημένη τέχνη 
• Αθλητισμός : ειδωλοποίηση αθλητών – προπονητών , εκδηλώσεις – υπερθεάματα  
• Εκπαίδευση : παιδοκολακία , αρχή της ήσσονος προσπάθειας 
• Γλώσσα : συρρίκνωση του λεξιλογίου , λειτουργικό  « λαϊκό » λεξιλόγιο 
• Ιδεολογία : εθνικισμός , ρατσισμός 
• ΜΜΕ : εκπομπές τύπου ριάλιτυ , καταστροφολογία , σκανδαλοθηρία , κιτρινισμός 
• Παράδοση : προσέγγιση της παράδοσης μέσα από τους παραδοσιακούς χορούς , της φορεσιές , καρτ ποστάλ ή διάφορα αγαλματίδια – δίνεται έμφαση στο περίβλημα – τύπο της παράδοσης και αγνοείται η ουσία της 
• Θρησκεία : χρήση υπεραπλουστευμένων εννοιών για τον προσηλυτισμό ή την πρόκληση φανατισμού 
• Τρόποι συμπεριφοράς : ατημέλητη εμφάνιση , αγένεια , βωμολοχίες 

Αίτια του λαϊκισμού 

• Το χαμηλό πνευματικό επίπεδο > αδυναμία αμφισβήτησης και κρίσης > ο άνθρωπος μετατρέπεται σε άθυρμα στα χέρια των πολιτικών δημαγωγών
• Η αποκοπή του μέσου ανθρώπου από τη λαϊκή παράδοση , την ορθή και πλήρη γνώση της γλώσσας και τη λαϊκή τέχνη τον οδήγησε στην αλλοτρίωση και την ξενομανία . 
• Η γενικευμένη κρίση αξιών , η εύκολη αποδοχή νέων τρόπων ζωής και διασκέδασης
• Τα ΜΜΕ , που με τη συνεχή προβολή λαϊκιστικών προτύπων τα καθιερώνουν για εμπορικούς λόγους 
• Η απουσία πνευματικών ηγετών που θα απέτρεπαν τον άνθρωπο από το λαϊκισμό
• Η πολιτική αλλοτρίωση , που καθιστά τους πολιτικούς ψηφοθήρες ,αδιάφορους για το συλλογικό καλό . 
• Η ελλιπής συμμετοχή στην πολιτική ζωή και η αποδυνάμωση των δημοκρατικών λειτουργιών 
• Η αδρανοποίηση των πολιτικών και η καλλιέργεια του ατομικισμού και του κοινωνικού κομφορμισμού 
• Η προσπάθεια πολιτικής παραπλάνησης του κοινωνικού σώματος 
• Η επικράτηση της μαζικής κουλούρας και της εμπορευματοποιημένης τέχνης . 

Συνέπειες του λαϊκισμού 

• Η καλλιέργεια στο λαό μιας ψευδούς ιδεολογίας , πως έχει δήθεν προτεραιότητα στα δημόσια πράγματα . Κατ’ αυτόν τον τρόπο , τα καίρια προβλήματα παραγκωνίζονται και διαιωνίζονται , καθώς ο λαός πέφτει θύμα της « επίκλησης στο συναίσθημα » που έρχεται να καλύψει τα κενά ή και την ανυπαρξία της λογικής .
• Η νομιμοποίηση και η συντήρηση του πατερναλισμού , καθώς γίνεται συνεχώς επίκληση του λαού , για να νομιμοποιείται η επιβολή της οποιασδήποτε πολιτικής και κοινωνικής εξουσίας .
• Η έλλειψη ουσιαστικής δημοκρατίας . Ο λαός παραγκωνίζεται , διατηρώντας ωστόσο μια ψευδαίσθηση περί της ισχύος του δημοκρατικού πολιτεύματος , ψευδαίσθηση που είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της τάξης , μέσω της χαύνωσης του λαού . Στα δημόσια αξιώματα αναρριχώνται κάποιοι επιτήδειοι πολιτευτές , αριβιστές και οπορτουνιστές , ενώ περιθωριοποιούνται όσοι είναι πραγματικά άξιοι . 
• Η υποκουλτούρα και η εμπορευματοποίηση της συλλογικής ψυχής .
• Η εξουσία ινδαλμάτων ( ποδοσφαιριστών , καλλιτεχνών κ.α. )
• Ο ετεροπροσδιορισμός της λαϊκής έκφρασης .
• Η πολιτιστική υποβάθμιση του λαού και η διατήρησή του στο περιθώριο των πολιτικών εξελίξεων που κάτω από ορισμένες συνθήκες μπορεί να οδηγήσει στο φασισμό .
• Η μετατροπή της λαϊκής πολιτισμικής δημιουργίας σε μαζική κουλτούρα .
• Ο λαϊκισμός ευνοεί την ανάπτυξη μεσσιανικών κινημάτων τόσο σε πολιτικό όσο και σε θρησκευτικό επίπεδο . 
• Η κατάλυση της ατομικότητας , της συγκροτημένης προσωπικότητας του ανθρώπου , που εξαναγκάζεται να λειτουργεί ως απρόσωπο ον εξισωμένο με τη μάζα . 

Τρόποι αντιμετώπισης του λαϊκισμού 

• Ουσιαστική και γενική παιδεία που θα καταστήσει τον άνθρωπο ικανό να αντιταχθεί στην ευτέλεια του λαϊκισμού .
• Αναχαίτιση του μιμητισμού , της ξενολατρίας και ποιοτική προσέγγιση της παράδοσής μας .
• Σωστή γνώση και χρήση της γλώσσας , βιωματική και όχι μόνο εγκεφαλική προσέγγισή της , που θα μας βοηθήσει να την προασπίσουμε .
• Συμμετοχή στα κοινά , έλεγχος των εξουσιών , παραγκωνισμός των λαϊκιστών ηγετών .
• Ουσιαστική συμμετοχή των πνευματικών ηγετών , που , εάν αναλάμβαναν δράση , θα μπορούσαν να καυτηριάσουν το λαϊκισμό και να καθοδηγήσουν το λαό .
• Τα ΜΜΕ θα πρέπει να μην εκθειάζουν την ευτέλεια και τη μαζικότητα , αλλά την ποιότητα και την αντικειμενικότητα . Τότε μόνο η αναντίλεκτη δύναμη που διαθέτουν θα αποβεί καρποφόρα .