ΚΕΙΜΕΝΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ

Αντί σχολεία, φυλακές

ΔΕΝ ξέρω πόσο προσέχτηκε η είδηση μέσα στον κατακλυσμό για το φιάσκο Πάσσαρη (χα!) και τους διαπληκτισμούς για τον άρρωστο Καζαντζίδη (ωιμέ!). Κι όμως, είναι εξαιρετικά πολυσήμαντη. Και όχι μόνο για τη χώρα απ' όπου προέρχεται, τις ΗΠΑ. Με λίγα λόγια:

Στην «δημοκρατία των δημοκρατιών», λέει, πληθαίνουν εντυπωσιακά οι φυλακές ενώ μειώνονται δραματικά τα σχολεία και οι μαθητές. Σε πολλές αμερικανικές πολιτείες, τα κονδύλια για την ανέγερση σωφρονιστικών ιδρυμάτων ξεπερνούν κατά πολύ τις δαπάνες για τη δημόσια εκπαίδευση. Το ακόμα φοβερότερο: πολλές από τις νεότευκτες φυλακές είναι «σωφρονιστήρια ανηλίκων» («Βήμα», 2.8).

Αυτή και μόνη η είδηση σφραγίζει τον πολιτισμό της «ηγέτιδος του κόσμου» αλλά (το ξαναλέω) όχι μόνο. Η εξίωση είναι τραγική: Εγκατάλειψη των σχολείων από τα παιδιά - αλητεία στους δρόμους - εγκληματικότητα - σωφρονιστήρια. Υπολογίζεται ότι πάνω από 100.000 ανήλικοι βρίσκονται, αυτή τη στιγμή στη «στενή» των αμερικανικών «παιδευτηρίων».

Αλλά οι φιλοδοξίες των αμερικανικών αρχών, όριο δεν έχουν: Στο Σαν Φραντσίσκο λ.χ. ετοιμάζονται να χτίσουν τη μεγαλύτερη στον κόσμο φυλακή για ανηλίκους. Ειδικοί υπολογίζουν πως η χωρητικότητα του νέου καθιδρύματος θα είναι ίση με τον αριθμό των ανήλικων ατόμων της μεγαλούπολης της Καλιφόρνιας. Που θα πει πως όλοι οι ανήλικοι του Αγίου Φραγκίσκου θα έχουν τη δυνατότητα και την ελπίδα να φοιτήσουν ταυτόχρονα στο νέο ευαγές ίδρυμα! Δεν μένει παρά να χτιστεί μια ακόμα πιο πελώρια φυλακή, που να χωράει όλους τους κατοίκους της περικαλλούς πόλης. Και τότε να δεις, τάξη και ασφάλεια...

ΠΑΛΙΟΤΕΡΑ, οι «ρομαντικοί» της παιδείας έλεγαν:

«Οταν χτίζεις ένα σχολείο, κλείνεις μια φυλακή», εννοώντας, φυσικά, πως η εκπαίδευση χαλιναγωγεί τις κακές ροπές των ανθρώπων και αχρηστεύει τα σωφρονιστήρια.

Σήμερα, τα πράγματα αντιστράφηκαν άρδην. Το απόφθεγμα έγινε, «Χτίζε φυλακές και κλείνε σχολεία». Αλλωστε, και η φυλακή σχολείο είναι: η Μεγάλη της Διαφθοράς και του Εγκλήματος Σχολή. Ποιος αγνοεί πως όχι μόνο δεν «σωφρονίζει», αλλά εκπαιδεύει και μετεκπαιδεύει, ιδιαίτερα τους ανήλικους, σε κάθε είδους «τεχνικές» αδικημάτων και σε κάθε λογής διαστροφές και «τεχνητούς παράδεισους»;

ΟΠΩΣ δεν αγνοεί κανένας τις αιτίες της αλματώδους αύξησης της εγκληματικότητας, που «επιβάλλει» και τον πολλαπλασιασμό των φυλακών: συρροή μυριάδων απόκληρων στις πανάθλιες συνοικίες των μεγαλουπόλεων, τεράστια ψαλίδα ανάμεσα στην αστραφτερή χλιδή των μεν και στην έσχατη εξαθλίωση των δε, πλησμονή βίας και ελεύθερη οπλοφορία ­ που, όλα, κάνουν την προσφυγή στο έγκλημα, «μοναδικό» και «εύκολο» μέσο επιβίωσης, επιβολής ­ και αφανισμού.

Οσο για τα κράτη και τις κυβερνήσεις, ξέρουμε πολύ καλά τον παραλογισμό με τον οποίο αντιμετωπίζουν το μέγα πρόβλημα: Αντί να προσπαθούν να γιατρέψουν τις ρίζες του κακοήθους νοσήματος, βάζουν ψυχρά επιθέματα στα συμπτώματα. Ξοδεύουν τεράστια ποσά για να χτίζουν «σωφρονιστήρια» αντί να τα δαπανούν για να βελτιώσουν τις συνθήκες ζωής των «καταραμένων», ώστε να κάνουν τις φυλακές όσο γίνεται «περιττές». Σαν να πασχίζουν να σβήσουν μια πυρκαγιά, πετροβολώντας τις φλόγες...

ΚΙ από πάνω, προσφέρουν στους πάντες δωρεάν φοίτηση στο Ανώτατο Φροντιστήριο της Βίας ­ είτε εντός των τειχών τους ­ κατά των «άτακτων» πολιτών ­, είτε εκτός ­ κατά των «απείθαρχων» κρατών και λαών.

Στους βρωμερούς δρόμους των «λούμπεν» συνοικιών, παιδιά και νέοι διδάσκονται πως είναι πολύ πιο γρήγορο και προσοδοφόρο να ληστέψεις ή/και να σκοτώσεις κάποιους ανθρώπους παρά να «σπαταλήσεις» χρόνο και κόπο για να μάθεις μια τέχνη ή μερικά γράμματα.

Την ίδια ώρα, μαθαίνουν απ' τα ΜΜΕ πως τα μεγάλα κράτη (η ίδια τους η πατρίδα) θριαμβεύουν και δοξάζονται και παγκυριαρχούν, βομβαρδίζοντας αμάχους και κάνοντας τη γη τους κρανίου τόπον.

Και στη μια περίπτωση και στην άλλη, και στο ένα «σχολείο» και στο άλλο, το μέγιστον μάθημα που εισπράττουν είναι πως το μόνο σοφό και αποτελεσματικό είναι το δίκαιο του ισχυροτέρου, «το του κρείττονος συμφέρον». Και τέτοιοι «ισχυρότεροι» φιλοδοξούν να γίνουν κι οι ίδιοι στον χώρο τους, και το «δίκαιό» τους βρίσκεται στην κάννη του όπλου τους ή στη λεπίδα του μαχαιριού τους. Στη «φιλοσοφία» τους, μακάριοι είναι οι πτωχοί τω πνεύματι, φτάνει να κατέχουν σαρανταπεντάρι ή στιλέτο...

ΕΝΑΣ άλλος «ρομαντικός», ο Βικτόρ Ουγκό, έγραφε πριν ενάμιση αιώνα:

«Το κεφάλι του λαού, να το ζήτημα! Φωτίστε το, μορφώστε το, και τότε δε θα βρεθείτε στην ανάγκη να το κόψετε!».

Αλλά ο ποιητής του «Θρύλου των αιώνων» έκανε ένα λάθος: Το ζήτημα δεν είναι το κεφάλι του λαού, αλλά τα κεφάλια των «ηγετών» του. Που αντί να του προσφέρουν το ζείδωρο μάννα της φώτισης και της μόρφωσης, βρίσκουν λυσιτελέστερη και αποδοτικότερη τη φαρμακερή χολή της καρμανιόλας άλλοτε, των φυλακών σήμερα...

Μ.Πλωρίτης , Το Βήμα