ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ : ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ

Κριτήριο Αξιολόγησης

ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Στον δημοκρατικό ουρανό αναπτύσσονται δημιουργικά οι προσωπικές και οι κοινωνικές δυνατότητες του πνεύματος του λαού, σφυρηλατούνται αξίες της πολιτιστικής παράδοσης, αξιοποιούνται θετικά οι καταλληλότητες της ανθρώπινης φύσης. Βέβαια, κανένα πολίτευμα δεν υπήρξε απόλυτα δημοκρατικό, γιατί δεν είναι δυνατόν η ανθρώπινη φύση να εκφράζεται ιδεατά στην εγκόσμια πορεία της. Το φάσμα του πάθους φαλκιδεύει τον ιδανικό χαρακτήρα της γνήσιας δημοκρατικής πολιτείας, η ανθρώπινη φύση θριαμβεύει ως δυναμική του πάθους και προσφέρει τις σύγχρονες αστικές δημοκρατίες. Παρά τις αναπόφευκτες όμως ιστορικές της ατέλειες, η δημοκρατία παραμένει το μόνο ανεκτό πολίτευμα το οποίο δεν προσβάλλει βάναυσα την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

Κι όμως απ’ τις αδυναμίες της δημοκρατίας προκύπτουν βάναυσα πολιτεύματα τα οποία ήδη γνωρίσαμε και γνωρίζουμε. Ο λαϊκισμός αποτελεί κακοήθη όγκο στο σώμα της δημοκρατίας και δεν έχει καμία απολύτως σχέση με το πνεύμα του λαού. Παρά τις αδυναμίες της, ευρύνει τις προοπτικές της δημιουργικότητας σε πάμπολλες εκφάνσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας.

Ο λαϊκισμός εκφράζει την παρακμή του λαϊκού πνεύματος το οποίο απροσωποποιεί, για να του προσδώσει στη συνέχεια άκρατα, άκαιρα και ανήκουστα διεκδικητικά προνόμια. Πρώτο του γνώρισμα επομένως είναι η κολακεία. Ο Πλάτων γνώριζε αρκετά τη φαλκιδεύουσα και φαλκιδευμένη συνείδηση όταν αποκαλούσε τη «δημοκρατία», τέχνη της κολακείας. Είναι έτσι φανερό πως ο λαϊκισμός προέρχεται κυρίως από δημαγωγούς πολιτικούς, οι οποίοι οικειοποιούνται κατά βάθος την προσφορά της κολακείας τους προς τον λαό. Ο τελευταίος τους εμπιστεύεται το διεκδικητικό του μένος, τους προσδίδει στη συνέχεια μεσσιανική αποστολή, ταυτίζεται υποσυνείδητα μαζί τους και επιτρέπει στους δημαγωγούς να εκτρέπονται, να καθυβρίζουν τους αντιπάλους τους και να τους θέσουν συχνά εκτός μάχης, με τη μέθοδο της συκοφαντίας και της απάτης. Ακολουθεί το άνοιγμα των ασκών του πάθους, ο περιορισμός των δημοκρατικών θεσμών, με απώτερο στόχο τον μονοκομματισμό. Βέβαια, πρώτο θύμα είναι ο ίδιος ο λαός, ο οποίος αλυσοδένεται απ’ τα ίδια του τα πάθη, τα οποία ήδη έχει προσφέρει στους δημαγωγούς εκπροσώπους του.

... Βέβαια ο λαϊκισμός εκφράζει την παρακμή του λαϊκού πνεύματος και όπου εκπροσωπείται από κυβερνήσεις, φαλκιδεύει οπωσδήποτε τους δημοκρατικούς θεσμούς. Η παρακμή της Δημοκρατίας είναι κατά κύριο λόγο κοινή παρακμή και οφείλεται σε άμβλυνση των αυτοσυνειδησιακών απαρχών του λαό.

Νίκος Μακρής Λαϊκισμός και Δημοκρατία

Ασκήσεις

1. Να αποδώσετε περιληπτικά το νόημα του κειμένου σε μία παράγραφο 100 περίπου λέξεων.

(Μονάδες 25)

2. Να αναπτύξετε σε 80 - 90 λέξεις το νόημα του παρακάτω αποσπάσματος: «... η δημοκρατία παραμένει το μόνο ανεκτό πολίτευμα το οποίο δεν προσβάλλει βάναυσα την ανθρώπινη αξιοπρέπεια»

(Μονάδες 15)

3. Αφού χαρακτηρίσετε το είδος του δοκιμίου να βρείτε μέσα απ’ αυτό τη θέση του συγγραφέα.

(Μονάδες 10)

4. Να βρείτε συνώνυμα για κάθε μία από τις παρακάτω λέξεις: έκφανση, ιδεατός, φαλκιδεύω, άμβλυνση, δημαγωγός.

(Μονάδες 10)

5. Ο Ν. Μακρής στο κείμενό του αναφέρει: «Ο λαϊκισμός αποτελεί κακοήθη όγκο στο σώμα της δημοκρατίας και δεν έχει καμιά απολύτως σχέση με το πνεύμα του λαού». Στηριγμένοι στη διαπίστωση του συγγραφέα να παρουσιάσετε εκφάνσεις του λαϊκισμού σε διάφορους τομείς της ζωής μας και να επισημάνετε τα αίτια του φαινομένου. Οι απόψεις σας να καταγραφούν σε δοκιμιακό κείμενο 700 περίπου λέξεων.

(40 μονάδες)