Κριτήριο Αξιολόγησης : ΠΑΙΔΕΙΑ - ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Ο ρόλος του Πανεπιστημίου στο πλαίσιο της νέας κοινωνίας

1 . Ο ρόλος του καλείται να διαδραματίσει το πανεπιστήμιο στη σύγχρονη κοινωνία δεν περιορίζεται μόνο στο πεδίο της παραγωγής νέας γνώσης και τεχνολογίας . Πολύ σημαντικός αναδεικνύεται ο ρόλος αυτός και στον τομέα της προετοιμασίας του απαραίτητου επιστημονικού και τεχνικού δυναμικού ,το οποίο θα χρησιμοποιήσει τις νέες τεχνολογίες και θα στελεχώσει όχι μόνο τις άλλες βαθμίδες της εκπαίδευσης , αλλά όλους τους τομείς και τους μηχανισμούς της κοινωνίας και της οικονομίας . 

2 . Ειδικότερα , με την αυξανόμενη συμμετοχή της γνώσης σε όλα τα στάδια της παραγωγής και διανεμητικής διαδικασίας , οι ανάγκες σε ειδικευμένο δυναμικό μεσαίας και υψηλής στάθμης αυξάνονται με πρωτόγνωρη ταχύτητα . Αυτά σημαίνουν ότι τα Πανεπιστήμια πρέπει να προετοιμαστούν τόσο για την αύξηση του αριθμού των φοιτητών που εκπαιδεύουν , όσο και για διαφοροποιήσεις στον τομέα της κατάρτισης των νέων . 

3 . Τις τάσεις αυτές ενισχύουν δυο ακόμη σημαντικές προκλήσεις , οι οποίες προέρχονται από τις πιέσεις που ασκεί στα πανεπιστημιακά ιδρύματα όλων των χωρών η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας και η ανάγκη για συνεχή επικαιροποίηση των γνώσεων που αποκτούν οι φοιτητές στη διάρκεια της φοίτησης . 

4 . Οι παραπάνω μεταλλαγές δημιουργούν πιεστικά προβλήματα στα Πανεπιστήμια που αφορούν στην αλλαγή της φιλοσοφίας η οποία διέπει τη δράση και τη συμπεριφορά τους ,. στη διαφοροποίηση του περιεχομένου των σπουδών , στην ποιοτική στάθμη της εκπαίδευσης , στην αναγκαιότητα οργάνωσης σπουδών σε διαφορετικά επίπεδα , στην προσαρμογή των Πανεπιστημίων ώστε να ανταποκρίνονται στη ζήτηση για επικαιροποίηση της γνώσης , καθώς και στην ανάπτυξη δικτύων επικοινωνίας με Πανεπιστήμια άλλων χωρών . 

5 . Για την αντιμετώπιση των εξελίξεων αυτών είναι απαραίτητο να διαμορφωθούν νέοι θεσμοί , να υπάρξει αλλαγή νοοτροπίας και να διατεθούν πόροι τόσο για τη δημιουργία της αναγκαίας υποδομής , όσο και για την πρόσληψη επιστημονικού και τεχνικοδιοικητικού προσωπικού ικανού να στηρίξει τις αλλαγές και να καλύψει τις νέες ανάγκες . Ακόμη , θα χρειαστεί να προγραμματιστεί αναδιανομή του σημερινού φοιτητικού πληθυσμού μεταξύ των κλάδων και τομέων επιστημονικής και επαγγελματικής εξειδίκευσης , πράγμα που θα οδηγήσει σε ταχύτερη ανάπτυξη ορισμένων κλάδων της επιστήμης και της τεχνολογίας , σε περιορισμό άλλων , αλλά και σε σταδιακή αλλαγή του αντικειμένου ή ακόμη και σε κατάργηση ορισμένων κλάδων που δεν έχουν τίποτε να προσφέρουν στη σύγχρονη κοινωνία . 

6 . Είναι φανερό πως , για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της νέας κοινωνίας της γνώσης , τα Πανεπιστήμια πρέπει να αναλάβουν στρατηγικού χαρακτήρα πρωτοβουλίες . Αυτές θα σχετίζονται με την ανάπτυξη νέων κλάδων επιστήμης , την επέκταση του θεσμού των μεταπτυχιακών σπουδών , τη διαμόρφωση προϋποθέσεων για την προώθηση του θεσμού της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης και επιμόρφωσης , τη συμμετοχή τους στην ίδρυση ανοιχτών Πανεπιστημίων , την ανάπτυξη σχέσεων με τον κόσμο της οικονομίας κ.ά. 

7 . Οι εξελίξεις αυτές αποτελούν πραγματικές προκλήσεις για τα ελληνικά Πανεπιστήμια που τα υποχρεώνουν να αναλάβουν νέους ρόλους , να θέσουν συνθήκες και να υιοθετήσουν μεθόδους δράσης και διοίκησης πρωτόγνωρες για το πανεπιστήμιο που γνωρίζουμε μέχρι τώρα . Εμπόδια στην προσπάθεια αποτελεσματικής αντιμετώπισης των παραπάνω προκλήσεων αποτελούν οι κατεστημένες νοοτροπίες και οι ανελαστικότητες που σε μεγάλο βαθμό χαρακτηρίζουν το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας του ελληνικού πανεπιστημίου , η ανεπάρκεια χρηματικών πόρων και η έλλειψη υψηλής στάθμης προσωπικού σε όλες τις βαθμίδες , σε όλες τις κατηγορίες και σε όλες τις ειδικότητες . 

8 . Η ανάδειξη της γνώσης ως κυρίαρχου συντελεστή της οικονομικής και κοινωνικής προόδου , σε συνδυασμό με την παγκοσμιοποίηση της οικονομίας και τον έντονο ανταγωνισμό που αυτή συνεπάγεται , ασκούν πιέσεις κυρίως προς τέσσερις κατευθύνσεις . Προς τη δημιουργία προϋποθέσεων παροχής γνώσεων πανεπιστημιακού επιπέδου σε ολοένα μεγαλύτερα ποσοστά πληθυσμού σε σύγκριση με το παρελθόν . Παράλληλα για τη διαμόρφωση θεσμών και υποδομής ώστε να γίνει η δια βίου εκπαίδευση χρηστικού χαρακτήρα και τέλος την ανάπτυξη των μεταπτυχιακών σπουδών και της έρευνας με ρυθμούς πρωτόγνωρους για το ελληνικό πανεπιστήμιο . 

9 . Οι πιέσεις που ασκούνται από την πλευρά των αναγκών της οικονομίας και του διεθνούς ανταγωνισμού ενισχύουν την τάση για μεγαλύτερη εξειδίκευση , κυρίως στους τομείς της τεχνολογίας , των φυσικών επιστημών και των οικονομικό-διοικητικών επιστημών . Προς την ίδια κατεύθυνση εκδηλώνονται και οι προτιμήσεις των φοιτητών προκειμένου να « εξαργυρώσουν » με το υψηλότερο δυνατό τίμημα τις γνώσεις που αποκτούν στο Πανεπιστήμιο . 

10 . Η εξέλιξη αυτή , που φαίνεται μάλλον αναπόφευκτη , εγκυμονεί κινδύνους . Ο σημαντικότερος ίσως είναι ο κίνδυνος να αντικατασταθεί η ανώτατη παιδεία με την ανώτατη επαγγελματική εξειδίκευση . 

11 . Όταν το Πανεπιστήμιο φέρει έντονη τη σφραγίδα της επαγγελματικής εξειδίκευσης , υπάρχει κίνδυνος να παράγει μονόπλευρους δογματιστές ανίκανους να κατανοήσουν τα κοινωνικά , τα πολιτικά και τα πολιτιστικά ρεύματα της εποχής τους , να δώσουν περιεχόμενο στη ζωή , καθώς και απαντήσεις σε πολλά προβλήματα που απασχολούν την κοινωνία , αλλά και τους ίδιους ως άτομα και ως πολίτες . 

12 . Η επαγγελματική εξειδίκευση θα οδηγήσει στην κατάρτιση επιστημόνων που θα γνωρίζουν διαρκώς περισσότερες λεπτομέρειες για ολοένα και λιγότερα φαινόμενα και εκδηλώσεις στη ζωή . Οι επιστήμονες αυτοί , εφόσον δεν θα διαθέτουν ένα ευρύτερο υπόβαθρο γνώσεων ανθρωπιστικού και κοινωνικοπολιτικού περιεχομένου ,. θα αποδειχθούν ανήμποροι να συναρμολογήσουν τα αναρίθμητα κομμάτια στα οποία έχει διασπαστεί η σύγχρονη κοινωνία προκειμένου να ερμηνεύσουν τα φαινόμενα και τις καταστάσεις που παρατηρούν και να διατυπώσουν σκέψεις και προτάσεις για τη δημιουργία μιας περισσότερο ανθρώπινης κοινωνίας . 

13 . Στο πλαίσιο των νέων εξελίξεων είναι ορατή η απειλή για υποβάθμιση των ανθρωπιστικών και κοινωνικο -πολιτικών επιστημών , γεγονός που συνεπάγεται τεράστιους κινδύνους για το μέλλον της κοινωνίας . 

Α. Κίντης , ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ , 02 – 08 – 2001 

Ερωτήσεις

1 . Να αποδώσετε περιληπτικά το κείμενο ( 140 λέξεις )  

2 . Να εντοπίσετε τους τρόπους ανάπτυξης της δεύτερης , όγδοης και δωδέκατης παραγράφου . 

3 . Να εντοπίσετε τη συλλογιστική πορεία στην έκτη και την όγδοη παράγραφο . 

4 . Με ποια νοηματική σχέση ( συνεκτικότητα ) συνδέονται μεταξύ τους η τέταρτη και πέμπτη παράγραφος και με ποια η δέκατη με την ενδέκατη ; 

5 . Να εντοπίσετε τις διαρθρωτικές λέξεις που συνδέουν τις πρώτες πέντε παραγράφους του κειμένου .

6 . Να εντοπίσετε στην δωδέκατη παράγραφο του κειμένου έναν συλλογισμό , να τον χαρακτηρίσετε και να τον αξιολογήσετε .

7 . Σε μία παράγραφο 80 λέξεων να αιτιολογήσετε γιατί σήμερα είναι αναγκαία η συνεχής κατάρτιση των επαγγελματιών πάνω στην ειδικότητά τους . 

Παραγωγή Λόγου

Α . Με αφορμή τον εθνικό διάλογο που διεξάγεται για την εκπαίδευση στη χώρα μας να γράψετε μια ανοιχτή επιστολή προς τον αρχισυντάκτη γνωστής εφημερίδας με την οποία θα παραθέτετε τις απόψεις σας για το ρόλο που πρέπει να διαδραματίσει το Πανεπιστήμιο στη σύγχρονη εποχή . Μπορείτε να αντλήσετε υλικό από το κείμενο που προηγήθηκε ( 400 λέξεις )