ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ

Ορισμός

Η συστηματική και με έντεχνους ως ύπουλους μηχανισμούς διάδοση κάποιων ιδεών με σκοπό την εξυπηρέτηση συμφερόντων . 

Μορφές Προπαγάνδας

Πολιτική , Εμπορική , Θρησκευτική , Εθνική – Εθνικιστική , Κοινωνική , Επιστημονική , Αθλητική 

Μέσα – Φορείς

Οικογένεια , Σχολείο , ΜΜΕ , Πολιτικοί Ηγέτες , Τέχνη , Στρατός , Πνευματικοί – Θρησκευτικοί ηγέτες

Μηχανισμοί – Μέθοδοι πολιτικής προπαγάνδας

· Λογοκρισία και έλεγχος των πληροφοριών ώστε να ελέγχονται οι αντιδράσεις των πολιτών

· Υπερπληροφόρηση : Παροχή υπερβολικού όγκου πληροφοριών , κυριαρχία του επουσιώδους έναντι του σημαντικού , αποπροσανατολισμός

·   Επαναληπτική και διαρκής μετάδοση προπαγανδιστικών μηνυμάτων

·  Κατασκευή πραγματικότητας : α ) Τονισμός αρνητικής πραγματικότητας , καταστροφολογία , β ) Εξωραϊσμός της πραγματικότητας

· Υποσχεσιολογία – Λαϊκισμός : Υπεραπλούστευση των οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων

· Έντονη χρήση της εικόνας σε βάρος της πολιτικής επιχειρηματολογίας

·         Εκμετάλλευση αθλητικών επιτυχιών

·  Χρήση καλλιτεχνικής δημιουργίας . Μουσική , λογοτεχνία και κυρίως ο κινηματογράφος αναπαράγουν στερεότυπα , εγκλωβίζουν τις μάζες πολώνοντας την πραγματικότητα και δημιουργώντας μια ονειρική πραγματικότητα φυγής

·  Συνθηματολογία , βαρύγδουποι τίτλοι , εντυπωσιακές εικόνες , ήχοι στα ΜΜΕ

Αίτια προπαγάνδας

Από τον πομπό ( Γιατί την προωθούν ; )

·         Συμφέροντα οικονομικά

·         Συμφέροντα πολιτικά– επεκτατικές βλέψεις

·         Προσωπικές φιλοδοξίες

·         Φανατισμός

·         Κρίση αξιών – ηθική χαλάρωση

Από τους δέκτες – θύματα προπαγάνδας 

( Γιατί οι άνθρωποι παρασύρονται ; )

· Επικράτηση υλικού ευδαιμονισμού και καταναλωτισμού , θεοποίηση του χρήματος > υπερεργασία > αδιαφορία για τα κοινά , εγκλωβισμός στο « εγώ » , αβασάνιστη αποδοχή μηνυμάτων , εύκολη χειραγώγηση

·  Τυφλή προσκόλληση στην ειδίκευση > πνευματική μονομέρεια = πνευματική , κριτική αδράνεια

· Στείρα τεχνοκρατική αντίληψη , σύγχρονος βιομηχανοποιημένος τρόπος ζωής > ηθικοπνευματική  απογύμνωση , πνευματικός υποσιτισμός

· Πολυπλοκότητα και συνθετότητα των σύγχρονων κοινωνιών , ταχύτατοι και απαιτητικοί ρυθμοί ζωής , καταιγιστικά μηνύματα , πολλαπλοί και αλληλοσυγκρουόμενοι ρόλοι > απορρόφηση του ενδιαφέροντος των ανθρώπων > στέρηση του αναγκαίου χρόνου για επεξεργασία των μηνυμάτων

·         Αστικοποίηση , ανωνυμία , χαλάρωση των κοινωνικών δεσμών , αποξένωση > μαζοποίηση

Φορείς αγωγής

·         Οικογένεια – Σχολείο : Έλλειψη κατάλληλης παιδείας , αδυναμία ανάπτυξης κριτικής σκέψης , διάθεσης για αυτοβουλία , αυτοδιάθεση .

·   ΜΜΕ : Μετατροπή τους σε πανίσχυρους διαύλους προπαγανδιστικών μηνυμάτων λόγω οικονομικών ή πολιτικών συμφερόντων > βομβαρδισμός του ανθρώπου με μηνύματα , χρήση της « αντικειμενικής » εικόνας για την παραπλάνηση του δέκτη  

Σύγχρονο Πλαίσιο

- Η κοινωνική παθογένεια : η φτώχεια , η εγκληματικότητα , η λαθρομετανάστευση , ο ρατσισμός 

Αποτελέσματα προπαγάνδας

·         Μαζοποίηση , χειραγώγηση , αποπροσανατολισμός της κοινής γνώμης

·  Εύκολη επιβολή των φαινομένων του φανατισμού και του δογματισμού

·  Εθνικισμοί , πόλεμοι , βία – εγκληματικότητα , παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων , ρατσισμός

· Διαιώνιση στερεοτύπων , προκαταλήψεων , αναχρονιστικών αντιλήψεων

·   Καταναλωτισμός – υπερεντατικοποίηση της εργασίας

·  Κομματικός φανατισμός , πόλωση , απουσία διαλόγου , πολυφωνίας , ελαχιστοποίηση ελέγχου της εξουσίας , κρίση δημοκρατίας

·  Έλλειψη σεβασμού στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια , στέρηση πνευματικής ελευθερίας , εξαγρίωση , βαρβαρότητα 

·  Επικράτηση ξένη κουλτούρας , πολιτιστική διείσδυση από αναπτυγμένες χώρες , ξενομανία

Τρόποι αντιμετώπισης

·   Καλλιέργεια υγιούς πολιτικής συνείδησης

· Ευρύτερη πνευματική συγκρότηση και εγρήγορση του ατόμου . Ιδιαίτερη σημασία λοιπόν έχει η οικογένεια και το σχολείο . 

·   Επιδίωξη της πλουραλιστικής , σφαιρικής ενημέρωσης

·  Απαλλαγή από ιδεοληψίες , δογματισμό και φανατισμό

· Αυτοέλεγχος , αυτοκριτικής > κατάκτηση αυτογνωσίας

· Γνώση όλων των παραμέτρων της προπαγάνδας , των μέσων , μεθόδων και τεχνικών που χρησιμοποιεί