ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ : ΕΘΝΙΣΜΟΣ - ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ

Κριτήριο Αξιολόγησης

Πολιτικές συνέπειες της ανιστορικότητας / Η καλλιέργεια του εθνικισμού

1 . Στα σχολικά βιβλία οι απώλειες και οι ήττες σπάνια αποδίδονται στην απουσία της αρετής της « Ομοψυχίας » και πολύ συχνότερα στην υπεροχή των εκάστοτε εχθρών ή και την αγριότητά τους , σε τυχαίες συγκυρίες και στην αδιαφορία των συμμάχων . Δεν εμφανίζεται ποτέ η ευθύνη των εξουσιών που εκπροσωπούν την εθνική ομάδα για την πρόβλεψη της πολεμικής υπεροχής των « άλλων » , είτε για την ανεπαρκή πολεμική προετοιμασία του ελληνικού στρατού προτού εμπλακεί σε πολεμικές περιπέτειες , είτε για την επιδίωξη στόχων που δεν ήταν εφικτοί ή την ελλιπή προσπάθεια δημιουργίας συμμάχων . Στα βιβλία ιστορίας , στη θέση της ανεπαρκούς προετοιμασίας π.χ. για τον ελληνοτουρκικό του 1897 , η αιτιολόγηση μονομερώς προσβάλλει την υπεροχή και της επιθετικότητα των οθωμανικών στρατευμάτων , και για την ήττα στη Μικρασία μονομερώς αποδίδει την καταστροφή στην αγριότητα των Τούρκων και την αδιαφορία των συμμάχων που φρόντιζαν μόνον τα δικά τους συμφέροντα . Σαν να μην είναι δεδομένα τα συμφέροντα των άλλων και κυρίως σαν να μην έχει η ηγεσία της εθνικής ομάδας καμία απολύτως ευθύνη που δεν έλαβε υπόψη της τα συμφέροντα αυτά , που δεν περιόρισε την παρουσία του ελληνικού στρατού στις περιοχές με ελληνικούς πληθυσμούς ,που δεν επεδίωξε συμμαχίες … Το έθνος – κράτος εμφανίζεται τραγικό – θύμα ,απολύτως ανεύθυνο για την μεγαλύτερη ήττα της ιστορίας του .

2 . Η μοιρολατρία στην οποία οδηγεί αυτή η ιδεολογική κατασκευή πιθανότατα νομιμοποιείται στα μάτια των υπευθύνων για τα σχολικά βιβλία σαν αναγκαίο αποτέλεσμα στο οποίο οδηγεί ο αυτονόητα νόμιμος στόχος του εκπαιδευτικού θεσμού να καλλιεργεί τη φιλοπατρία των νέων γενεών . Ωστόσο , η φιλοπατρία που στηρίζεται στην ταύτιση της εθνικής ομάδας με το θύμα της μοίρας ή των άλλων ελάχιστα μπορεί να συμβάλει στην υπεράσπιση των συμφερόντων της κοινωνίας – πατρίδας τους . Η ταύτιση αυτή εμποδίζει την κατανόηση των κοινωνικών αιτιών  που βρίσκονται πίσω από τις κρατικές πολιτικές , καθώς και των συχνά εσωτερικών αιτιών που προκαλούν την τάση εκπροσώπων της πολιτικής ηγεσίας να καταφεύγουν στην εθνικιστική μεγαληγορία . Έτσι καλλιεργείται συναίνεση απέναντι σε τάσεις προς εθνική δημαγωγία ,που παρεμποδίζει την κατανόηση των πολιτικών και κοινωνικών αιτιών στα οποία οφείλεται η δημιουργία εθνικιστικών  κομμάτων .

3 . Η μοιρολατρία μαζί με την κοινωνική ανισότητα είναι στις σύγχρονες βιομηχανικές μεγαλουπόλεις ανάμεσα στα σημαντικότερα αίτια της βίας , τόσο με την έννοια της εγκληματικότητας όσο και με την έννοια της τρομοκρατίας . Γιατί η φιλοπατρία που καλλιεργούν τα σχολικά βιβλία με την απουσία ευθύνης του έθνους – θύματος , εντείνει την τάση να νιώθουν οι πολίτες έρμαια της μοίρας , πράγμα που ενισχύει σε όλα τα πεδία κοινωνικής δράσης την έννοια του ατομικού ενάντια στο κοινό συμφέρον . Επίσης , αναστέλλει τις τάσεις παρέμβασης στα κοινά και συμμετοχής των κοινωνικών ομάδων στη διαμόρφωση των συνθηκών συλλογικής ζωής . Μειώνει την κατανόηση των κοινωνικών αιτιών που παράγουν φαινόμενα βίας , άρα εμποδίζει την ανάληψη ευθυνών και λιγοστεύει τις πιθανότητες να τείνουν οι νέες γενιές , προς την κοινωνική δράση με στόχο την αλλαγή της κοινωνίας . Ακόμα , είναι ένα από τα αίτια της καλλιέργειας συναίνεσης προς τις αυταρχικές πολιτικές εκδοχές και τη βία . Ανάλογα με τις συγκυρίες μπορεί να συγκαλύπτει νομιμοποιώντας τις αδικίες του θύματος απέναντι σε « άλλους » . Τέλος , ευνοεί τη συναίνεση απέναντι στις τάσεις επιβολής των « σωστών » πολιτικών αντιλήψεων με τη βία και καλλιεργεί στις κοινωνικές ομάδες είτε την αποδοχή ενδεχόμενων τάσεων προς την παραβίαση των κανόνων του κοινοβουλευτισμού από αυτόκλητους σωτήρες του έθνους , είτε την αναγνώριση του δικαιώματος που αποδίδουν στον εαυτό τους ολιγομελείς ομάδες αυτόκλητων υπερασπιστών του έθνους να επιβάλουν με τη βία στο λαό το συμφέρον του εκείνο που ο ίδιος ο λαός δεν καταλαβαίνει .

4 . Ίσως το σημαντικότερο είναι ότι η συλλογική ταυτότητα του θύματος στο όνομα της φιλοπατρίας και η ανευθυνότητα του « ανάδελφου » έθνους καλλιεργούν μια εθνική ταυτότητα ανασφαλή , εύθραυστή , αντιφατική και αμφίθυμη .

Άννα Φραγκουδάκη , Τι είναι η πατρίδα μας

Ερωτήσεις

1 . Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε 100 – 120 λέξεις .

2 . Να εντοπίσετε ένα επιχείρημα στη 2^η παράγραφο ( προκείμενες και συμπέρασμα ) και να το αξιολογήσετε .

3 . Με ποιο τρόπο έχει αναπτυχθεί η 3^η παράγραφος ;

4 . Να επισημάνετε τις νοηματικές σχέσεις που δηλώνουν οι διαρθρωτικές λέξεις της 3^ης  παραγράφου ;

5 . Ποια αποδεικτικά μέσα χρησιμοποιεί η συγγραφέας στην 1^η  παράγραφο ;

6 . Με ποια συλλογιστική πορεία αναπτύσσεται το κείμενο ;

Παραγωγή Λόγου

Στις μέρες μας όσο επιτακτική κρίνεται η ανάγκη ένταξης της χώρας μας σε υπερεθνικά σύνολα , τόσοι αδήριτη προβάλλει και η ανάγκη διαμόρφωσης μιας υγιούς εθνικής συνείδησης . Να αναλύσετε την περίοδο σε ένα αποδεικτικό δοκίμιο 500 – 600 λέξεων .