ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ : ΕΙΡΗΝΗ - ΠΟΛΕΜΟΣ

 

Η Πυρηνική Απειλή

1 . Η πυρηνική απειλή γίνεται με ενάργεια αντιληπτή , από την αναφορά ενός και μόνο αριθμού : σε κάθε άνθρωπο της Γης αντιστοιχεί σήμερα πυρηνικό υλικό , έτοιμο να εκραγεί , ισοδύναμο με τρεις τουλάχιστον τόνους ΤΝΤ ! Όχι τρεις σφαίρες ή , έστω , τρεις  χειροβομβίδες , αλλά τρεις τόνοι μιας άκρως εκρηκτικής ουσίας αναλογούν σε κάθε παιδί , άνδρα ή γυναίκα έποικο του πλανήτη μας . Σε βάση οικονομική , η φρενήτις των εξοπλισμών σημαίνει για το πολεμικό οπλοστάσιο των εθνών ένα περίπου εκατομμύριο δολάρια ανά λεπτό της ώρας . Που , ανάλογα με τον πλούτο και την τεχνολογική ικανότητα του καθενός , περιλαμβάνει πυρηνικές  βόμβες , πυραύλους τρομακτικής ακρίβειας , πυρηνικά υποβρύχια ή συστήματα ακτίνων λέηζερ . Δεν αποτελεί δημαγωγία αλλά απλή έκφραση λογικής ο αριθμός των νοσοκομείων , τα σχολεία ή έστω οι χώροι πολιτισμού , που θα ήταν δυνατόν να δημιουργηθούν με τα κολοσσιαία αυτά ποσά .

2 . Είναι γεγονός ότι οι πυρηνικές εκρήξεις δεν υπερβαίνουν απλώς κατά πολύ το μέγεθος των συνηθισμένων εκρήξεων που απαντώνται σ’ έναν « κλασικό » πόλεμο . Η ραδιενέργεια που εκλύεται κατά την ίδια την έκρηξη , ή και τα κατάλοιπά της που διαχέονται στην ατμόσφαιρα και καταλήγουν μετά από χρόνια πάλι στη Γη , θα καταστήσουν πολλές περιοχές άχρηστες και επικίνδυνες για κάθε μορφή ζωής · κυριολεκτικά , Κρανίου τόπους . Ας σημειωθεί , ότι το παγκόσμιο πυρηνικό οπλοστάσιο έχει σήμερα ισχύ ισοδύναμη με ένα εκατομμύριο βόμβες σαν τη μοιραία εκείνη που κατέστρεψε τη Χιροσίμα .

3 . Στο δέος που προκαλούν παρόμοια στοιχεία , ο άνθρωπος αντιτάσσει – συχνά βέβαια  ενδόμυχα – μια κυνική ιδιοτέλεια . Όσο τρομακτική κι αν φαίνεται μια πυρηνική έκρηξη , δεν παύει να περιορίζεται σε μια συγκεκριμένη περιοχή · η Χιροσίμα χθες , ένας άλλος  « χρήσιμος » στόχος αύριο . Υπολογισμοί πράγματι δείχνουν ότι , μιας μεγάλης κλίμακας πυρηνική αναμέτρηση θα έχει ως άμεσα θύματα περίπου το 20 % « μόνον » του παγκόσμιου πληθυσμού . Κάθε έθνος ή άτομο μεμονωμένο έχει , συνεπώς , το αφελές δικαίωμα να ελπίζει ότι θα περιλαμβάνεται στο μέρος εκείνο που δεν θα θιγεί .

4 . Μήτε όμως αυτές οι « αισιόδοξες » απόψεις έχουν , απ’ ό,τι φαίνεται , βάση . Διότι η βιόσφαιρα της Γης είναι ένα ευαίσθητο και αλληλένδετο σύστημα . Μελέτες , λοιπόν , της τελευταίας δεκαετίας , παρ’ όλη την αβεβαιότητα των παραγόντων που υπεισέρχονται εξομοιώνουν έναν πυρηνικό πόλεμο με μια αληθινή βιβλική καταστροφή . Καθώς εκτεταμένες πυρκαγιές θα ακολουθήσουν τις πυρηνικές εκρήξεις , ο καπνός και η σκόνη δεν θα επιτρέπουν τη διέλευση του ηλιακού φωτός . Ημίφως θα επικρατήσει στην επιφάνεια της Γης , η θερμοκρασία θα πέσει αισθητά κάτω από το μηδέν , ενώ ισχυρές ανεμοθύελλες και ραδιενεργά κατάλοιπα θα σαρώνουν την ατμόσφαιρα , θα μολύνουν το νερό και τις τροφές . Ο εφιάλτης αυτός , που ευγενικά αποκαλείται « πυρηνικός χειμώνας » , θα διαρκέσει μερικούς μήνες . Η « άνοιξη » που θα ακολουθήσει θα είναι άνοιξη μόνο κατ’ όνομα . Διότι το στρώμα του όζοντος , που προστατεύει τους ζώντες οργανισμούς από τις υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου θα έχει καταστραφεί από τις πυρηνικές εκρήξεις . Ακόμη λοιπόν κι αν κάποιου είδους ισορροπία αποκατασταθεί , ο πλανήτης θα εξακολουθήσει – και για όσους έχουν επιβιώσει ! – να αποτελεί τόπο αφιλόξενο . 

5 . Αυταπάτες , επομένως , υποκριτικές ή καλόπιστες δεν βοηθούν . Από έναν πυρηνικό πόλεμο δεν κινδυνεύουν μια μεμονωμένη περιοχή , ή έστω κάποια έθνη του πλανήτη μας . Ολόκληρο το ανθρώπινο είδος και ο πολιτισμός του έχει τεθεί υπό τη δαμόκλειο σπάθη .

6 . Αυτό , μάλιστα , που συνήθως δεν αναφέρεται στη σχετική βιβλιογραφία – ίσως γιατί δεν υπάρχει τρόπος να μετρηθεί – είναι μια άλλη συνιστώσα της καταστροφής .

7 . Πρόκειται για τον πανικό και τις κοινωνικές εντάσεις που αναπόδραστα θα δημιουργηθούν από μια , έστω και περιορισμένη σε έκταση , πυρηνική καταστροφή . Το αίσθημα της αυτοσυντηρήσεως – κατάλοιπο πιθανόν της βιολογικής μας εξελίξεως – θα κυριαρχήσει στην ανθρώπινη συμπεριφορά . Η βία , η αλληλοεξόντωση αλλά και η ψυχολογία που δημιουργεί η άγνοια και η αίσθηση ενός ύπουλου κινδύνου θα αφήσουν σκληρά ίχνη σε ευρύτατα στρώματα πληθυσμού . Αρκεί να αναλογισθεί κανείς τα όσα , σοβαρά ή κωμικά , επακολούθησαν το πυρηνικό ατύχημα του Τσέρνομπιλ . Ήταν , ασφαλώς , μια μικρογραφία των όσων μας μέλλονται σε σοβαρότερες καταστάσεις .

8 . Μήτε , επίσης , τα τυποποιημένα επιχειρήματα περί « ισορροπίας του τρόμου » αντέχουν σε σοβαρή         κριτική . Διότι , αστάθειες της μιας ή της άλλης μορφής – σοβαρές , δηλαδή πολιτικές ή στρατιωτικές κρίσεις – παρουσιάζονται συχνά στην παγκόσμια σκηνή . Και τούτο παρά την πρόσφατη – ελπίζεται μόνιμη – υποχώρηση του ψυχρού πολέμου και τα καταιγιστικά πολιτικά γεγονότα που σφραγίζουν τη δεκαετία . Ωστόσο , η ανθρωπότητα παράγει με σταθερό περίπου ρυθμό δικτάτορες , απεγνωσμένα θύματα ή φανατικούς κάθε λογής .

9 . Παρ’ όλη , λοιπόν , την ασάφεια των παραγόντων που υπεισέρχονται , όσα αναφέρθηκαν υποδηλώνουν μια αναμφισβήτητη αλήθεια : την αδυναμία μακροχρόνιας συνυπάρξεως των πυρηνικών όπλων με τον άνθρωπο ή τον πολιτισμό του . Όπως παρατηρεί εύστοχα ο Λ. Οικονόμου : « Η πυρηνική ενέργεια είναι κατά πολύ έξω από το Μέτρο της ζωής , και γι’ αυτόν το λόγο αποτελεί ύβριν με την έννοια της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας » .

Γ. Γραμματικάκης , Η κόμη της Βερενίκης .

Ερωτήσεις

1 . Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε 100 – 120 λέξεις .

2 . Ποιους τρόπους και ποια μέσα πειθούς χρησιμοποιεί ο συγγραφέας στο κείμενο ;

3 . Να αξιολογήσετε το τεκμήριο που χρησιμοποιείται στην 3^η παράγραφο ;

4 . Να εξετάσετε την αποτελεσματικότητα του λόγου ;

5 . Ποια είναι η συλλογιστική πορεία που ακολουθεί ο συγγραφέας στην 4^η παράγραφο ;

6 . Να εντοπίσετε τις διαρθρωτικές λέξεις που εξασφαλίζουν τη συνοχή ανάμεσα στις παραγράφους .

7 . « Η πυρηνική ενέργεια είναι κατά πολύ έξω από το Μέτρο της ζωής , και γι’ αυτόν το λόγο αποτελεί ύβριν με την έννοια της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας » : Να αναπτύξετε τοπ περιεχόμενο της περιόδους σε μια παράγραφο 100 λέξεων .

Παραγωγή Λόγου

Στα πλαίσια του αντιπολεμικού κινήματος που έχει διαμορφωθεί στις μέρες μας , αποφασίζετε να στείλετε μια επιστολή στον Τύπο σαν εκπρόσωπος του σχολείου σας με σκοπό να εκθέσετε τις θέσεις για τα αίτια του πολέμου και τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν , ώστε να εδραιωθεί η ειρήνη , τονίζοντας το ρόλο των νέων ανθρώπων στη διασφάλιση της ειρήνης  ( 600 λέξεις )